Nepotism, cronyism and political interference real causes of failed projects in Sabah

                       

By Daniel John Jambun, 11-12-2024

KOTA KINABALU : The recent statement by Deputy Prime Minister Fadillah Yusof identifying contractor issues as the primary cause of delays in Sabah’s development projects underscores a larger and more systemic problem that has long plagued the state.

https://www.msn.com/en-my/news/national/contractor-problems-the-biggest-hold-up-for-sabah-projects-says-dpm/ar-AA1vrHgV

While the DPM pointed out operational challenges such as land issues, material shortages, and labor deficiencies, he stopped short of addressing the deeper, more insidious factors that continue to undermine Sabah’s development. Chief among these are nepotism, corruption, and political interference, which have fostered a culture of inefficiency and eroded public trust in government-led initiatives.

At the heart of these problems lies the issue of "proxy contractors"—unqualified companies often tied to political figures or entities. These companies secure lucrative contracts but lack the expertise, resources, or intention to deliver quality results. To maximize profits, they cut corners on materials and labor, leaving Sabahans with substandard infrastructure, or worse, incomplete projects. This systemic malpractice not only wastes federal allocations but deprives the people of Sabah of much-needed development and progress.

**Key Issues Affecting Sabah’s Development:*

**1. Land Problems*

*Unsuitable or unavailable land for development resulting in projects proposed in flood-prone areas, eventually leading to wasted resources.

*2. Contractor Challenges*

Financially unstable and poorly qualified contractors causing delays and cost overruns and more often proxy contractors awarded contracts due to political links, despite lacking licenses and expertise. 

*3. Material Shortages*

Chronic scarcity of essential materials like cement and mismanagement by proxy contractors exacerbating the issue.

*4. Labor Deficiency*

Shortage of skilled labor and engineers and brain drain caused by dissatisfaction with local governance and opportunities.

*5. Delayed or Sick Projects*

17 projects delayed and 420 in pre-implementation stages due to mismanagement and lack of accountability.

*6. Underutilized Federal Budget*

RM6.6 billion in federal allocations remains underutilized, with funds diverted to politically linked contractors.

*7. Nepotism and Corruption*

Politically motivated contract awards and inflated project budgets. Ghost contractors siphoning funds meant for public projects.

What Sabahans Deserve! Accountability and Transparency!

The people of Sabah are no strangers to broken promises. For decades, they have watched as federal allocations are squandered while critical infrastructure like roads, schools, and hospitals remain in disrepair. Enough is enough. Sabahans demand action, not excuses.

*Proposed Measures to Restore Public Trust*

*1. Addressing Land Issues*

Conduct thorough feasibility studies to avoid unsuitable project sites, collaborate with local authorities to identify alternative, viable land options.

*2. Reforming Contractor Selection*

Implement strict qualification criteria to eliminate proxy contractors. Ensure transparency in the tendering process, including public disclosure of contractor ownership. Penalize politicians and officials found guilty of using proxy contractors.

*3. Ensuring Material and Labor Sufficiency*

Centralize material procurement to prevent cost-cutting by contractors and launch recruitment drives and skill-development programs for locals.

*4. Monitoring and Accountability*

Establish an independent task force to monitor project implementation and use real-time project management systems for transparency and reporting. Protect whistleblowers and incentivize reporting of corrupt practices.

*5. Maximizing Budget Utilization*

Streamline processes to ensure unused funds are reallocated efficiently and mandate regular financial audits to prevent leakages.

*6. Public Oversight*

Regularly publish detailed progress reports for public scrutiny and empower local communities to oversee projects and report irregularities.

*A Call to Action*

Sabahans deserve more than just promises of development. They deserve a government that listens, acts, and delivers. By tackling operational inefficiencies and rooting out corruption, the federal and state governments can finally unlock Sabah’s true potential. This is not just about completing projects—it is about restoring the dignity of Sabahans and ensuring a brighter future for all.

Daniel John Jambun is the President of Borneo’s Plight in Malaysia Foundation (BoPiMaFo).

Versi Bahasa Malaysia

11hb Disember 2024

*Punca Projek Tertangguh dan Tidak Siap di Sabah…..*

Kota Kinabalu: Kenyataan Timbalan Perdana Menteri Fadillah Yusof baru-baru ini, yang menyatakan bahawa isu kontraktor menjadi punca utama kelewatan projek pembangunan di Sabah, menonjolkan masalah yang lebih besar dan sistemik yang telah lama membelenggu negeri ini.

https://www.msn.com/en-my/news/national/contractor-problems-the-biggest-hold-up-for-sabah-projects-says-dpm/ar-AA1vrHgV

Walaupun Timbalan Perdana Menteri menekankan cabaran operasi seperti isu tanah, kekurangan bahan, dan kekurangan tenaga kerja, beliau tidak menyentuh faktor yang lebih mendalam dan berbahaya yang terus melemahkan pembangunan Sabah. Antara yang utama ialah nepotisme, rasuah, dan campur tangan politik, yang telah mewujudkan budaya ketidakcekapan dan merosakkan kepercayaan rakyat terhadap inisiatif kerajaan.

Isu utama dalam masalah ini adalah kehadiran "kontraktor proxy"—syarikat tidak berkualiti yang sering dikaitkan dengan tokoh atau entiti politik. Syarikat-syarikat ini memperoleh kontrak lumayan tetapi kekurangan kepakaran, sumber daya, atau niat untuk memberikan hasil yang berkualiti. Untuk memaksimumkan keuntungan, mereka mengurangkan kos bahan dan buruh, meninggalkan rakyat Sabah dengan infrastruktur berkualiti rendah atau lebih buruk lagi, projek yang tidak siap. Amalan sistemik ini bukan sahaja membazirkan peruntukan persekutuan tetapi juga menafikan rakyat Sabah pembangunan dan kemajuan yang sangat diperlukan.

**Isu Utama yang Menjejaskan Pembangunan Sabah:*

**1. Masalah Tanah*

Tanah yang tidak sesuai atau tidak tersedia untuk pembangunan, menyebabkan projek dicadangkan di kawasan mudah banjir, yang akhirnya membawa kepada pembaziran sumber.

*2. Cabaran Kontraktor*

Kontraktor yang tidak stabil dari segi kewangan dan kurang berkualiti menyebabkan kelewatan dan kenaikan kos, selain kontraktor proksi yang diberikan kontrak kerana hubungan politik walaupun tiada lesen dan kepakaran.

*3. Kekurangan Bahan*

Kekurangan bahan asas seperti simen, diperburukkan lagi oleh salah urus kontraktor proksi.

*4. Kekurangan Tenaga Kerja*

Kekurangan pekerja mahir dan jurutera, serta penghijrahan bakat akibat ketidakpuasan terhadap tadbir urus dan peluang tempatan.

*5. Projek Tertangguh atau Sakit*

17 projek tertangguh dan 420 projek masih di peringkat pra-pelaksanaan akibat salah urus dan kurangnya akauntabiliti.

*6. Bajet Persekutuan Tidak Dimanfaatkan*

RM6.6 bilion peruntukan persekutuan tidak dimanfaatkan, dengan dana disalurkan kepada kontraktor yang berkaitan politik.

*7. Nepotisme dan Rasuah*

Anugerah kontrak berasaskan politik dan bajet projek yang dinaikkan secara melampau. Kontraktor 'hantu' mengalihkan dana yang sepatutnya untuk projek awam.

Apa yang Sabah Perlu! Ketelusan dan Akauntabiliti!

Rakyat Sabah sudah lali dengan janji-janji kosong. Selama beberapa dekad, mereka menyaksikan peruntukan persekutuan disia-siakan, sementara infrastruktur kritikal seperti jalan raya, sekolah, dan hospital terus terbiar. Cukuplah. Sabah menuntut tindakan, bukan alasan.

*Langkah-langkah yang Dicadangkan untuk Memulihkan Kepercayaan Awam:*

*1. Mengatasi Masalah Tanah*

Laksanakan kajian kebolehlaksanaan secara menyeluruh untuk mengelakkan tapak projek yang tidak sesuai. Bekerjasama dengan pihak berkuasa tempatan untuk mengenal pasti tanah alternatif yang sesuai.

*2. Reformasi Pemilihan Kontraktor*

Tetapkan kriteria kelayakan ketat untuk menyingkirkan kontraktor proksi. Pastikan ketelusan dalam proses tender, termasuk pendedahan awam mengenai pemilikan kontraktor. Kenakan hukuman kepada ahli politik dan pegawai yang didapati bersalah menggunakan kontraktor proksi.

*3. Memastikan Bekalan Bahan dan Tenaga Kerja yang Cukup*

Pusatkan perolehan bahan untuk mengelakkan pemotongan kos oleh kontraktor. Lancarkan kempen pengambilan pekerja dan program pembangunan kemahiran untuk penduduk tempatan.

*4. Pemantauan dan Akauntabiliti*

Tubuhkan pasukan khas bebas untuk memantau pelaksanaan projek. Gunakan sistem pengurusan projek masa nyata untuk ketelusan dan pelaporan. Lindungi pemberi maklumat dan galakkan pelaporan amalan rasuah.

*5. Memaksimumkan Penggunaan Bajet*

Permudahkan proses bagi memastikan dana yang tidak digunakan diagihkan semula secara cekap. Wajibkan audit kewangan berkala untuk mencegah ketirisan.

*6. Pemantauan Awam*

Terbitkan laporan kemajuan projek secara terperinci untuk semakan awam. Berikan kuasa kepada komuniti tempatan untuk memantau projek dan melaporkan ketidakaturan.

*Seruan Bertindak*

Rakyat Sabah berhak mendapat lebih daripada sekadar janji pembangunan. Mereka berhak mendapat sebuah kerajaan yang mendengar, bertindak, dan menunaikan janji. Dengan menangani ketidakcekapan operasi dan membanteras rasuah, kerajaan persekutuan dan negeri akhirnya dapat membuka potensi sebenar Sabah. Ini bukan sekadar menyelesaikan projek—ini tentang memulihkan maruah rakyat Sabah dan memastikan masa depan yang lebih cerah untuk semua.

*Daniel John Jambun*

*Presiden, Yayasan Borneo’s Plight in Malaysia (BoPiMaFo)**

Stanley Chew, 79, hero bolasepak Sabah patut dapat "Datuk"

Bertemu secara tidak sengaja di Tuaran... Legenda jurulatih bolasepak Sabah, Stanley Chew (kiri) dan penulis Dr Kanul Gindol (kanan).

Oleh Dr Kanul Gindol, 7-12-2024

TUARAN : Nama Stanley Chew sebagai jurulatih bolasepak Sabah begitu gagah pada suatu masa terutama sekitar 1979, tahun dianggap paling gemilang bagi bolasepak negeri.

Hari ini, Stanley, 79, mungkin tidak ramai yang kenal beliau kalau terserempak dengannya di mana-mana.

Saya terserempak legenda ini hari ini ketika beliau duduk di tepi sebuah restoran di pekan lama Tuaran, dan saya tidak berfikir panjang untuk menyapanya dan saya memperkenal diri.

Dari kiri, Dr Kanul, Stanley, bakat muda Darryl Hansen Spartye dan K. Johann.

Stanley pada usia emas 79 tahun, pada saya masih begitu aktif dan refleksinya masih mantap melihat kepada pergerakan matanya dan juga tangannya.

Saya kata kepadanya "coach" sepatut sudah dianugerah gelaran Datuk oleh Sabah kerana jasanya dalam dunia bolasepak. Jawab Stanley: "Itu bagi saya terlalu berat. Ia urusan orang politik..."

Saya bertanya beliau kenapa ada di Tuaran (kerana saya tidak tahu latar kehidupannya), dia memberitahu saya yang isterinya orang Tuaran. Stanley sendiri berasal dari Kuala Penyu di selatan Sabah.

Stanley mula menjadi jurulatih bolasepak di Sabah pada tahun 1972 dan meneruskan kerjaya itu hingga lewat 1980-an.

Pada 1970-an pasukan bolasepak Sabah merupakan antara pasukan paling digeruni dan pada 1979 ia memiliki ramai pemain yang amat berbakat dan menyarung juga jersi pasukan Malaysia.

Di bawah Stanley pada 1979, barisan nama ini amat popular bukan saja di Sabah tetapi di seluruh Malaysia :

Hassan Sani, James Wong, Peter Rajah, Awang Sabtu, Karti Tukimin, Razali Zinin, Malim Surat, Tony Wong, Vincent Wong, Johnny Wong, Richard Barnes, Azah Ezrein, Saidon Sungit dan Taip Amirbek.. sekadar menyebut sebahagian anak didik Stanley ketika itu.

Pada pertemuan singkat yang tidak dirancang dengan Stanley hari ini (sebenarnya kami tidak berkenal, saya sekadar mengenalinya dari jauh ketika kegemilangannya), beliau juga sempat memberi dua cadangan kepada penguasa bolasepak negara dan Sabah iaitu :

1. FAM mengubah balik dasar supaya hanya membenarkan dua atau tiga pemain import luar negara bermain dalam liga kebangsaan supaya bakat tempatan ada ruang lebih luas untuk diketengahkan.

2. SAFA menganjurkan liga tempatan di peringkat daerah mengikut zon SAFA supaya lebih mudah mengenal pasti bakat tempatan.

"Kalau pemain semua import dari luar negeri, termasuklah pasukan Harimau Malaya, bukan lagi anak tempatan, pergi ke mana lagi pemain-pemain bolasepak tempatan kita?" katanya.

Sebagai rekod, selain begitu berpengalaman dan antara pakar sains bolasepak negara, Stanley memiliki ijazah sarjana muda kejurulatihan sukan, dan sarjana sukan dan sains jasmani dari dua universiti di England.#

Peoples of Sabah and Sarawak must unite to resist Federal's hegemony in the two states

                                Robert S. Pei

7-12-2024

AT its annual meeting on December 1, 2024, the Sabah Sarawak Rights Australia New Zealand NGO (SSRANZ), passed a resolution urging public support for the Sarawak and Sabah governments in their efforts to restore state rights. A number of NGOs and individuals have endorsed this initiative.

Re-elected SSRANZ President Robert Pei highlighted that both governments are at a critical juncture in their battle for state rights amid persistent and recalcitrant federal delays and unfulfilled promises.

“We urge all citizens to unite behind their respective governments in resisting federal encroachment and reclaiming the rights and territories of Sabah and Sarawak. The Sarawak Government has made a strong appeal for solidarity, and it is time for all proud Sarawakians to stand steadfast in defending our land” said Pei, a Melbourne-based Sarawak lawyer.

This issue has reached a critical point after 60 years of the federal government's failure to uphold the Malaysia Agreement 1963 (MA63) and repeated breaches of its commitments. This is highlighted by the Sarawak government’s insistence that PETRONAS honours the agreement allowing PETROS, Sarawak’s petroleum corporation, to control gas distribution, while the Sabah government demands payment of its 40% revenue entitlement under MA63.

The control of resources by Sabah and Sarawak is an essential, inalienable right, crucial for their development and progress. At no point during treaty negotiations between the United Kingdom and Malaya was there an agreement to cede these sovereign rights of the two UK colonies to Malaya under MA63. One of the declared main objectives of Malaysia formation by the Malayan takeover of Sabah and Sarawak was to develop them.

 However, since 1963, these rights have been unlawfully stripped away to develop Malaya in violation of the Federal Constitution’s entrenched MA63 safeguards, the Basic Structure Doctrine, and international law.

The SSRANZ President affirmed that it is both lawful and reasonable for Sarawakians to demand their inalienable right to self-determination, urging people across political divides to support this common cause. While SSRANZ’s primary aim is to work for Sarawak and Sabah independence, Pei emphasised the importance of uniting in the fight for territorial rights as part of the broader struggle for national self-determination.

 

During the meeting, SSRANZ reaffirmed its stance that the Malaysia Agreement 1963 (MA63) is null and void from the outset, calling on the Sarawak and Sabah governments to examine the question that MA63 was invalid and Malaysia was not lawfully constituted in alignment with the principle of self-determination (UNGAR 1514), citing the International Court of Justice’s 2019 Chagos Islands case as precedent. 

The meeting concluded that even if MA63 were found to be valid by a court of law, the international treaty had long been terminated or voided due to the federal government's multiple violations. The seizure of their maritime resources rights, alteration of their pre-Malaysia boundaries and control of continental shelves and alteration agreed concept of a secular state are just a few examples. 

Several motions were passed, including the following key actions:

1. Federal government’s compliance 

 Support the Sarawak government’s demands that Petronas immediately complies with the Petros gas distribution agreement;

 Support the Sabah Government’s demands for immediate payment of Sabah’s MA63 40% revenue entitlements and penalties.

2. State Legislative Assembly Action:

 Urge the Sarawak and Sabah governments to pass motions formally rejecting the Continental Shelf Act 1966 (CSA66), Petroleum Development Act 1974 (PDA74), ACT 354A (1976) and Territorial Sea Act 2012 (TSA2012) as violations of MA63 and the Federal Constitution. 

 Advocate more forcefully for the restoration of petroleum resource rights and territorial boundaries to Sarawak and Sabah. 

3. Legislative Repeals and Amendments:

 Call on the federal parliament to repeal or amend laws that infringe on Sarawak and Sabah’s rights. 

4. Parliamentary Representation:

 Demand the reinstatement of the “no two-thirds rule” (34.6%) seat allocation in the Dewan Rakyat by increasing Sabah and Sarawak’s parliamentary seats in accordance with MA63. 

 Advocate for the expulsion of Malayan political parties from Sarawak and Sabah, which breach the MA63 entrenched guaranteed seat allocation right.

The  SSRANZ President emphasised that the Sarawak and Sabah governments should now leverage their demands by impressing on the federal government that its repeated breaches of MA63 have fundamentally terminated or voided the international agreement, making it no longer binding.

These violations have seen state resources being diverted to develop Malaya and fund the creation of a race religion apartheid system replacing the MA63 secular system while keeping the 2 territories poor and underdeveloped. After years of patiently waiting, it is time for the two states to assert their position and consider whether staying in the federation as mere colonies is in their best interests, while exploring alternatives outside the union. 

In the meantime, SSRANZ urge citizens to unite in this critical fight to protect the rights, autonomy, and defend the right to self-determination and future of Sarawak and Sabah.#

This article was released to BorneoHerald and other media as a joint statement by Robert S. Pei, the President of Sabah Sarawak Rights Australia New Zealand (SSRANZ), and Mosses PA Ampang, 

President of Republic Sabah North Borneo (RSNB) 

...and endorsed by a cross-section of NGOs and individuals : 

1. Daniel John Jambun President Borneo's Plight in Malaysia Foundation (BoPiMaFo)

2. Peter John Jaban Founder  Sarawakians for Sarawak & Saya Anak Sarawak

3. Alim GA Mideh, Bulang Birieh Civil Movement

4. Voon Lee Shan President Parti Bumi Kenyalang (PBK)

5. Yu Chin Lik – Life President of PBK

6. Patrick Anek Uren. Lawyer & Former MP

7. Patrick KK Teo Sarawak Freedom Group

8. Jovilis Majami -President Persatuan Pembangunan Sosial Sabah (BANGUN)

9. Ricky Ganang- Penasihat Forum Adat Dataran Tanah Tinggi Borneo (FORMADAT)

10. Waynin Setimin- President Persatuan Prihatin Mualaf Sabah.

11. Cleftus Stephen Mojingo-President Pertubuhan Kebajikan Rumpun Dayak Sabah

Dr Rimin Maun menawarkan diri calon di DUN Tempasuk

                             Dr Rimin Maun

Oleh Jayden Lisandu, 3-12-2024

KOTA BELUD : Dr Rimin Maun, bekas Penolong Pengarah Pertanian (Penyelidikan) di Jabatan Pertanian Sabah, menawarkan diri sebagai calon di kawasan Dewan Undangan Negeri Tempasuk pada pilihanraya negeri 2025.

Dr Rimin, 61, yang bersara pada 3 Mei 2023 memberitahu BorneoHerald, beliau menawarkan pengalaman luas dalam sektor pertanian serta pelayanan masyarakatnya kepada rakyat Tempasuk.

Pada masa ini Dr Rimin merupakan Ketua Bahagian Parti Sedar Rakyat (SEDAR) Kota Belud dan anggota Majlis Kerja Negeri (MKN) SEDAR Sabah.

"Misi saya ialah merangka dan melaksanakan Pelan Induk Pembangunan DUN Tempasuk, dengan fokus kepada perancangan strategik sehingga 60 tahun akan datang, termasuk pembangunan ekonomi, infrastruktur, dan pendidikan Tempasuk," katanya.

Beliau berkata pengalaman luasnya dalam  pertanian termasuk menerbitkan beberapa jurnal teknikal pertanian dan melatih ramai usahawan tani akan membantunya mengusahakan peningkatan industri pertanian terutama padi di Tempasuk yang ketika ini semakin merosot.

Tempasuk ketika ini diwakili Datuk Arshad Bistari yang dulu memenangi kerusi itu atas tiket Umno/BN tetapi kini telah berpindah ke PGRS. Beliau juga salah seorang ADUN yang sedang tular dalam rakaman video yang sedang disiasat berkaitan rasuah dan salah guna kuasa.

Selain Arshad dan Dr Rimin, nama lain yang turut disebut-sebut bakal bertanding kerusi Tempasuk ialah Pengerusi PKR Sabah, Datuk Mustapha Sakmud, Datuk Hanjan Samit dan Munirah Majilis dari Warisan, John Samud dari Parti KDM dan Priskila Akwila Senin dari Parti Kerjasama Anak Negeri.

Tempasuk mempunyai kira-kira 15,000 orang pengundi, dengan nisbah pengundi bangsa Dusun dan bangsa Bajau yang seimbang, membuatkannya salah satu kawasan yang terbuka untuk dimenangi oleh mana-mana parti politik dan calon pada pemilihan yang dijangka tahun depan.

Dr Rimin dan isterinya Rose Lagijun mempunyai lima orang anak, kesemuanya graduan dengan yang paling bongsu sedang belajar di Universiti Malaysia Sarawak (Unimas). 

Dr Rimin, dari suku Dusun Tindal, juga adalah Presiden Pertubuhan Kebajikan Komuniti Kota Belud Sabah, ahli kepada Society of Agriculture Scientists Sabah (SASS), dan mantan Presiden Persatuan Graduan Kota Marudu.  

Semasa mengetuai Persatuan Graduan Kota Marudu, beliau memperjuangkan isu pemecatan guru-guru sandaran di Sabah sehingga ramai mereka diserap semula ke dalam perkhidmatan, manakala yang lain diberi peluang ke kursus perguruan untuk memenuhi kelayakan sebagai guru terlatih.# 

Advantages and Potential Downsides of a Two-Party System..

Vanquished Dr Mahathir Mohamad now mooted the idea for Malaysia to have just two-party election.

By Daniel John Jambun, 29-11-2024

KOTA KINABALU : Tun Dr. Mahathir Mohamad's assertion that a two-party system fosters political stability warrants thorough evaluation, particularly in the context of Malaysia’s multi-ethnic society and evolving global political trends. While two-party systems have demonstrated advantages, recent international experiences expose significant challenges and implications that Malaysia must consider carefully.

Advantages of a Two-Party System

1. Clear Choices for Voters:

Two-party systems simplify elections by offering well-defined policy alternatives, fostering voter understanding and increased political participation.

Global Context: In countries like the U.S. and U.K., clear ideological divides between dominant parties have helped sustain long-term political engagement. However, voter dissatisfaction with limited options is growing, as seen in rising third-party movements.

2. Stable Governance:

A smaller number of political parties reduces the likelihood of fragmented coalitions, allowing governments to operate with more consistency.

Global Trend: Nations with dominant two-party systems, such as Australia and Canada, have historically demonstrated the ability to enact long-term policies efficiently, even amid growing criticisms of inclusivity.

3. Defined Opposition:

A strong opposition ensures checks and balances, reducing the risk of authoritarian tendencies.

Case Study: The U.K.’s Labour and Conservative parties have alternated power, providing consistent accountability. However, the system has faced criticism for sidelining smaller voices in Parliament.

Potential Downsides in the Malaysian Context. 

1. Malaysia’s Diversity:

The two-party model often overlooks regional, ethnic, and religious nuances critical in a multicultural society like Malaysia.

Case Study: In Kenya, attempts to transition into a dual-party model have resulted in ethnic tensions and the marginalization of smaller communities. Malaysia must learn from these examples to avoid exacerbating existing divisions.

2. Polarization and Gridlock:

Two-party systems often entrench ideological divides, as seen in U.S. politics, leading to gridlock on critical national issues.

Malaysia’s Risk: A similar dynamic could intensify ethnic and religious polarization, destabilizing an already delicate societal balance.

3. Exclusion of Minority Voices:

Coalition-based politics in Malaysia have historically allowed smaller parties to advocate for minority interests. Replacing this with a two-party system could silence these voices.

Global Comparison: In multi-party systems like those in Germany and the Netherlands, proportional representation ensures smaller groups contribute meaningfully to governance.

4. Rise of Fringe Movements:

Globally, voter dissatisfaction with binary choices in two-party systems has spurred the growth of populist and extremist movements, undermining democracy itself.

Evidence: France’s increasing support for far-right parties and third-party candidates in the U.S. highlights the growing rejection of traditional two-party dominance.

Global Political Trends: Lessons for Malaysia

1. Challenges in Two-Party Systems:

U.S.: Political gridlock over major reforms like healthcare and climate change has highlighted inefficiencies in two-party governance.

U.K.: Brexit debates showcased how binary choices can polarize a nation, leading to societal and economic instability.

2. Success in Multi-Party Systems:

Germany: Coalition governments have consistently delivered economic stability while respecting minority representation.

Nordic Countries: Consensus-driven governance ensures inclusivity, stability, and progressive policymaking.

3. Emerging Hybrid Models:

Indonesia and India: Both nations have multi-party systems but incorporate elements of coalition-building to balance national and regional interests.

Conclusion. 

While a two-party system may offer theoretical stability, the global political landscape underscores its limitations, particularly in diverse societies like Malaysia. As the world increasingly grapples with the drawbacks of polarized governance, Malaysia’s coalition-based politics—though imperfect—offers a platform for inclusivity and balanced representation. A hybrid approach that adapts global best practices to Malaysia’s unique context remains the most pragmatic path forward.

Daniel John Jambun is President of Borneo's Plight in Malaysia Foundation (BoPiMaFo)

Versi Bahasa Malaysia:

Kenyataan Akhbar

29 November 2024

Kelebihan dan Kekurangan Sistem Dua Parti... 

Kota Kinabalu: Dakwaan Tun Dr. Mahathir Mohamad bahawa sistem dua parti dapat menjamin kestabilan politik memerlukan penilaian teliti, terutama dalam konteks masyarakat pelbagai etnik Malaysia dan perubahan politik global. Walaupun sistem dua parti mempunyai kelebihan, pengalaman antarabangsa baru-baru ini menunjukkan cabaran serta implikasi besar yang perlu dipertimbangkan Malaysia.

Kelebihan Sistem Dua Parti

1. Pilihan yang Jelas untuk Pengundi

Sistem ini memudahkan pilihan raya dengan menawarkan pilihan dasar yang lebih jelas, meningkatkan pemahaman dan penyertaan politik.

Konteks Global: Negara seperti Amerika Syarikat dan United Kingdom memperlihatkan bahawa pembahagian ideologi yang jelas antara parti dominan dapat mengekalkan penglibatan politik jangka panjang. Walau bagaimanapun, ketidakpuasan terhadap pilihan terhad semakin meningkat dengan kebangkitan gerakan parti ketiga.

2. Kestabilan Pemerintahan

Bilangan parti politik yang lebih kecil mengurangkan kemungkinan pembentukan gabungan yang terpecah, membolehkan kerajaan berfungsi dengan lebih konsisten.

Trend Global: Negara seperti Australia dan Kanada telah menunjukkan keupayaan melaksanakan dasar jangka panjang dengan cekap walaupun berhadapan kritikan mengenai kurangnya keterangkuman.

3. Pembangkang yang Kukuh

Pembangkang yang kuat memastikan keseimbangan kuasa dan mengurangkan risiko autoritarianisme.

Kajian Kes: Sistem dua parti di United Kingdom menyaksikan parti Buruh dan Konservatif bersilih ganti, memastikan kebertanggungjawaban secara konsisten. Namun, ia dikritik kerana mengabaikan suara parti-parti kecil.

Kekurangan Potensi dalam Konteks Malaysia

1. Kepelbagaian Malaysia

Model dua parti sering mengabaikan nuansa etnik, agama, dan wilayah yang penting dalam masyarakat pelbagai budaya seperti Malaysia.

Kajian Kes: Di Kenya, percubaan beralih kepada sistem dua parti mengakibatkan ketegangan etnik dan pengabaian komuniti kecil. Malaysia perlu belajar daripada pengalaman ini untuk mengelak perpecahan yang lebih mendalam.

2. Polarisasi dan Kebuntuan

Sistem dua parti sering mengukuhkan perpecahan ideologi, seperti yang dilihat di Amerika Syarikat, menyebabkan kebuntuan dalam isu nasional yang penting.

Risiko Malaysia: Dinamik serupa boleh memperhebatkan polarisasi etnik dan agama, merosakkan keseimbangan masyarakat yang sudah rapuh.

3. Pengabaian Suara Minoriti

Politik berasaskan gabungan di Malaysia membolehkan parti kecil memperjuangkan kepentingan minoriti. Sistem dua parti boleh membisukan suara-suara ini.

Perbandingan Global: Sistem pelbagai parti seperti di Jerman dan Belanda memastikan kumpulan kecil menyumbang secara bermakna dalam pemerintahan.

4. Kebangkitan Gerakan Radikal

Ketidakpuasan pengundi terhadap pilihan terhad dalam sistem dua parti telah menyemarakkan pertumbuhan gerakan populis dan ekstrem, melemahkan demokrasi.

Bukti: Peningkatan sokongan terhadap parti-parti kanan jauh di Perancis dan calon parti ketiga di Amerika Syarikat menunjukkan penolakan terhadap dominasi dua parti tradisional.

Trend Politik Global: Pengajaran untuk Malaysia

1. Cabaran Sistem Dua Parti

Amerika Syarikat: Kebuntuan politik terhadap reformasi besar seperti penjagaan kesihatan dan perubahan iklim menonjolkan ketidakcekapan dalam pemerintahan dua parti.

United Kingdom: Perdebatan Brexit menunjukkan bagaimana pilihan binari boleh memecahbelahkan negara, membawa ketidakstabilan sosial dan ekonomi.

2. Kejayaan Sistem Pelbagai Parti

Jerman: Gabungan pemerintah telah secara konsisten memberikan kestabilan ekonomi sambil menghormati perwakilan minoriti.

Negara Nordik: Pemerintahan berdasarkan konsensus memastikan keterangkuman, kestabilan, dan pembuatan dasar progresif.

3. Model Hibrid yang Muncul

Indonesia dan India: Kedua-dua negara mempunyai sistem pelbagai parti tetapi menggabungkan elemen pembentukan gabungan untuk mengimbangi kepentingan nasional dan wilayah.

Kesimpulan

Walaupun sistem dua parti menawarkan kestabilan teori, landskap politik global menonjolkan kekurangannya, terutama dalam masyarakat yang beragam seperti Malaysia. Ketika dunia bergelut dengan kelemahan pemerintahan terpolarisasi, politik berasaskan gabungan Malaysia—walaupun tidak sempurna—menyediakan platform untuk keterangkuman dan perwakilan seimbang. Pendekatan hibrid yang mengadaptasi amalan terbaik global kepada konteks unik Malaysia adalah jalan paling pragmatik ke hadapan.

Daniel John Jambun

Presiden, Borneo's Plight in Malaysia Foundation (BoPiMaFo)

TYT patut seseorang yang berintegriti tinggi, tidak mempunyai perbuatan salah dan latar belakang yang diragui...

Oleh Daniel John Jambun, 23-11-2024

KOTA KINABALU : Pelantikan Tuan Yang Terutama (TYT) Sabah yang akan datang telah mencetuskan perbincangan awam yang mendalam, dengan pandangan bernas daripada pengamal undang-undang seperti Robert Munang dan Mohd Ustar bin Haji Abdul Ghani memberikan sudut pandang yang berharga. Analisis mereka yang mendalam menyerlahkan keperluan mendesak untuk pendekatan yang telus, berprinsip, dan berlandaskan perlembagaan dalam proses pelantikan bagi peranan penting ini.

Namun, kriteria dan proses semasa bagi pelantikan TYT masih mempunyai kelemahan yang ketara. Sebagai ketua negeri yang simbolik, TYT diharapkan untuk mewakili maruah, aspirasi, dan perpaduan semua rakyat Sabah. Oleh itu, adalah penting proses pelantikan ini melangkaui tradisi lapuk, bias kaum atau agama, serta politik kepartian.

Kebimbangan Utama dan Cadangan

1. Mengembalikan Gelaran Yang di-Pertua Negara.

Ketua negeri Sabah pada asalnya dikenali sebagai Yang di-Pertua Negara sebelum pembentukan Malaysia pada tahun 1963. Mengembalikan gelaran ini bukan sekadar simbolik, tetapi pengiktirafan bermakna terhadap status Sabah sebagai rakan setara dalam persekutuan, bukan sekadar sebuah negeri bawahan. Perubahan ini akan menonjolkan identiti unik dan kedudukan sejarah Sabah dalam konteks Malaysia.

2. Melaksanakan Kriteria Pemilihan Berdasarkan Merit.

Pelantikan TYT mesti mengutamakan kelayakan yang selaras dengan maruah dan tanggungjawab jawatan tersebut:

Sumbangan seumur hidup yang terbukti dalam pembangunan Sabah.

Integriti yang teguh dan moral yang luhur.

Keupayaan inklusif untuk mewakili semua rakyat Sabah tanpa mengira kaum, agama, atau afiliasi politik.

Kriteria ini akan memastikan TYT menjadi tokoh penyatu yang menanamkan kepercayaan dan solidariti dalam kalangan komuniti pelbagai Sabah.

3. Mewujudkan Mekanisme Pelantikan Bebas.

Bagi meningkatkan legitimasi dan menghapuskan pengaruh politik, TYT harus dilantik melalui proses bebas.

Ketua Hakim Sabah dan Sarawak boleh melantik TYT berdasarkan cadangan Ketua Menteri dan Kabinet Negeri, setelah mengambil kira bahawa salah satu peranan Perlembagaan TYT yang penting adalah untuk melantik Ketua Menteri. TYT haruslah seseorang yang berprinsip, berintegriti tinggi, dan tidak mempunyai perbuatan yang salah dan latar belakang yang diragui.

Proses ini akan menegakkan ketidakberpihakan dan menunjukkan penghormatan terhadap autonomi pentadbiran Sabah.

4. Menghormati Perkongsian Setara Sabah dalam Malaysia.

Peranan Sabah sebagai rakan setara dalam pembentukan Malaysia sering kali dibayangi oleh dominasi persekutuan. Proses pelantikan TYT mesti mencerminkan perkongsian ini dengan menegaskan semula hak Sabah untuk menguruskan hal ehwal dalaman selaras dengan aspirasi rakyatnya. Sebarang persepsi tentang campur tangan luar atau pengabaian terhadap identiti unik Sabah hanya akan menjejaskan semangat persekutuan Malaysia.

5. Memastikan Ketelusan dan Keyakinan Awam.

Ketelusan adalah kunci kepada kepercayaan awam. Proses pelantikan perlu terbuka kepada penelitian, dengan kriteria dan garis masa yang jelas bagi memastikan keadilan. Proses yang direformasi akan menunjukkan komitmen terhadap akauntabiliti dan prinsip tadbir urus yang baik.

Menetapkan Haluan Ke Hadapan.

TYT bukan sekadar figura seremonial; mereka adalah simbol hidup warisan, kepelbagaian, dan aspirasi Sabah. Mereformasi proses pelantikan untuk merangkumi keterangkuman, keadilan, dan prinsip perlembagaan akan memperkukuh identiti unik Sabah sambil mempromosikan perpaduan.

Sudah tiba masanya untuk melangkaui amalan lama yang tidak lagi memenuhi kepentingan terbaik Sabah. Dengan mengamalkan pendekatan yang direformasi dan telus, kita menghormati semangat toleransi, hormat, dan perkongsian bersama yang menjadi asas kedudukan Sabah dalam Malaysia.

Biarlah pelantikan ini menjadi cerminan kemajuan dan bukti komitmen Sabah terhadap keadilan dan kesaksamaan untuk semua rakyatnya.

Daniel John Jambun ialah Presiden Borneo's Plight in Malaysia Foundation (BoPiMaFo)

Daniel's full statement in English :

A Call for Reform in the Appointment of Sabah’s Tuan Yang Terutama...

Kota Kinabalu: The impending appointment of Sabah’s Tuan Yang Terutama (TYT) has sparked significant public discourse, with insightful perspectives from legal practitioners such as Robert Munang and Mohd Ustar bin Haji Abdul Ghani adding depth to the conversation. Their thoughtful analyses underline the urgent need for a transparent, principled, and constitutionally grounded approach to this pivotal role.

https://talantang.com/wp-content/uploads/2024/11/Screenshot_20241120_112435.jpg

https://jesseltontimes.com/wp-content/uploads/2024/11/IMG-20241121-WA0201.jpg

However, the current criteria and processes governing the appointment of the TYT leave much to be desired. As the symbolic head of state, the TYT is expected to embody the dignity, aspirations, and unity of all Sabahans. It is, therefore, imperative that the appointment process transcends outdated traditions, racial or religious bias, and partisan politics.

Key Concerns and Recommendations

1. Reinstating the Title of Yang di-Pertua Negara.

Sabah's head of state was originally addressed as Yang di-Pertua Negara prior to Malaysia’s formation in 1963. Reverting to this title is not merely a symbolic act but a substantive acknowledgement of Sabah’s status as an equal partner in the federation rather than a subordinate state. This change would underscore Sabah’s unique identity and historical standing in the Malaysian context.

2. Adopting Merit-Based Selection Criteria.

The TYT appointment must prioritize qualifications that align with the role's dignity and responsibilities:

Proven seniority and lifelong contributions to Sabah’s development.

Unwavering integrity and moral rectitude.

An inclusive ability to represent all Sabahans, regardless of race, religion, or political affiliation.

These criteria would ensure that the TYT serves as a unifying figure, fostering trust and solidarity across Sabah’s diverse communities.

3. Establishing an Independent Appointment Mechanism.

To enhance legitimacy and eliminate political influence, the TYT should be appointed through an independent process.

The Chief Judge of Sabah and Sarawak  could then appoint the TYT based on the recommendations of the Chief Minister and the State Cabinet after having taken into consideration that one of the important Constitutional role of the TYT is to appoint a Chief Minister and that the TYT should be someone who has principle with high integrity and has no wrong doing or questionable background. 

This process would uphold impartiality and demonstrate respect for Sabah’s governance autonomy.

4. Respecting Sabah’s Equal Partnership in Malaysia.

Sabah’s role as an equal partner in Malaysia’s formation is often overshadowed by federal dominance. The TYT appointment process must reflect this partnership by reaffirming Sabah’s right to manage its internal affairs in line with the aspirations of its people. Any perception of external imposition or disregard for Sabah’s unique identity undermines the federal spirit of Malaysia’s formation.

5. Embedding Transparency and Public Confidence.

Transparency is key to public trust. The appointment process should be open to scrutiny, with clear criteria and timelines to ensure fairness. A reformed process would signal a commitment to accountability and the principles of good governance.

Charting a Way Forward.

The TYT represents more than a ceremonial figurehead; they are a living symbol of Sabah’s heritage, diversity, and aspirations. Reforming the appointment process to embrace inclusivity, fairness, and constitutional principles would reinforce Sabah’s unique identity while promoting unity.

It is time to move beyond entrenched practices that no longer serve Sabah’s best interests. By adopting a reformed, transparent approach, we honour the spirit of tolerance, respect, and mutual partnership that underpins Sabah’s place in Malaysia.

Let this appointment be a reflection of progress and a testament to Sabah’s enduring commitment to justice and equality for all its people.

Sincerely,

Daniel John Jambun President Borneo's Plight in Malaysia Foundation (BoPiMaFo)#

Federal Government Exploiting Immigration to Manipulate Sabah Politics: A Direct Threat to Security and Sovereignty...

By Daniel John Jambun

Sabah Rights Advocate, 16-11-2024

KOTA KINABALU : The Department of Statistics Malaysia (DOSM) has revealed an alarming surge in Sabah’s non-citizen population, now totalling 1,043,400 in 2024, the highest in Malaysia. This shocking figure has intensified accusations that the federal government is deliberately weaponizing immigration to manipulate Sabah’s demographic and electoral landscape, sacrificing the state’s security and stability for political gain.

A Deliberate Sabotage of Sabah’s Security

The uncontrolled increase in the immigrant population, compounded by poor federal enforcement, is plunging Sabah into a crisis. Reports indicate that legal immigrants frequently bring in family members illegally, further inflating numbers. Experts estimate that undocumented foreigners in Sabah now exceed 2 million, more than double the official figures.

The IMM13, Burung-Burung, and census certificates have been cited as loopholes used to reclassify immigrants. These documents, held by 135,055 individuals, allow many immigrants to escape classification as “illegal.” Meanwhile, Sabah’s digital registration program launched in 2022 is progressing at a glacial pace. At the current rate of 2,000 registrations per month, it would take 80 years to process the undocumented population. This blatant failure underscores federal negligence and systemic corruption.

Unanswered Questions: 16,000 Indian Voters in Kudat

To date, the government has yet to give a credible explanation for the shocking presence of 16,000 Indian voters in Kudat alone, despite the entire Indian population in Sabah being only approximately 20,000. This discrepancy highlights severe electoral manipulation, suggesting that the federal government is using immigrants to alter voting patterns in its favor.

Sabah’s Economy and Society Under Siege

Sabah’s resources are buckling under the weight of this demographic crisis. Immigrants now dominate certain sectors, competing with locals for jobs, suppressing wages, and straining public services. Illegal squatter settlements have mushroomed around cities, leading to increased crime, water and power theft, drug misuse, sanitation issues, and a deteriorating quality of life for Sabahans. This has tarnished Sabah’s reputation, scaring off investors and tourists while eroding local trust in federal enforcement agencies.

Project IC: A Historical Betrayal

Sabah’s immigration crisis is rooted in the notorious Project IC, executed during Dr. Mahathir Mohamad’s tenure, which registered non-citizens as voters to consolidate federal power in Sabah. By 2030, Project IC citizens and their descendants made up 50% of Malaysian citizens in Sabah. This betrayal has had long-term consequences, creating socio-political imbalances that continue to plague the state.

Demands for Immediate Action

Sabahans demand that federal and state governments immediately address this crisis with bold, transparent measures. Failure to act will be viewed as deliberate collusion in the erosion of Sabah’s rights and security. Specifically, Sabahans demand:

1. Clarification on Voter Discrepancies:

How are there 16,000 Indian voters in Kudat when Sabah’s Indian population in 2020 census was 5,962 to 20,000 in less than four years? The government must disclose who these voters are and explain this blatant fraud.

2. Full Transparency on Immigration Policies:

Why are IMM13, Burung-Burung, and census certificate holders excluded from the “illegal immigrant” category?

What measures are in place to ensure the integrity of the naturalization process?

3. Overhaul of Border Security:

Federal enforcement agencies must be purged of corruption, and border management must be reinforced to stop the uncontrolled influx of immigrants.

4. Protection of Indigenous Rights:

The Constitution (Amendment) Bill 2024 must not jeopardize the rights of Sabah’s natives under Article 161A. The federal government must clarify how it intends to safeguard native identity amid this demographic shift.

The Fight for Sabah’s Future

Sabah’s immigration crisis is not just a local problem; it is a national disgrace that exposes the federal government’s willingness to jeopardize security and sovereignty for political gain. Sabahans refuse to be pawns in a federal power game.

With elections looming, the people of Sabah demand accountability. The federal government must act decisively to restore Sabah’s sovereignty, protect its people, and address these glaring discrepancies. Failure to do so will not be tolerated, as Sabahans will no longer remain silent while their rights and identity are systematically eroded.

Daniel John Jambun is the President of Borneo's Plight in Malaysia Foundation

Versi Bahasa Malaysia 

Kenyataan Akhbar

16 November 2024

Kerajaan Persekutuan Mengeksploitasi Imigresen untuk Memanipulasi Politik Sabah: Ancaman Langsung kepada Keselamatan dan Kedaulatan

Kota Kinabalu, Sabah: Jabatan Perangkaan Malaysia (DOSM) telah mendedahkan peningkatan mengejutkan dalam populasi bukan warganegara di Sabah, yang kini berjumlah 1,043,400 pada tahun 2024, tertinggi di Malaysia. Angka ini telah mengukuhkan tuduhan bahawa kerajaan persekutuan sengaja menggunakan isu imigresen untuk memanipulasi demografi dan landskap pilihan raya Sabah, sekali gus mengorbankan keselamatan dan kestabilan negeri demi kepentingan politik.

Sabotaj Terancang terhadap Keselamatan Sabah

Peningkatan yang tidak terkawal dalam populasi pendatang, ditambah pula dengan penguatkuasaan lemah oleh kerajaan persekutuan, telah mencetuskan krisis di Sabah. Laporan menunjukkan bahawa pendatang sah sering membawa ahli keluarga secara haram, seterusnya meningkatkan jumlah pendatang secara mendadak. Pakar menganggarkan bahawa jumlah pendatang tanpa izin di Sabah kini melebihi 2 juta, lebih dua kali ganda angka rasmi.

Dokumen seperti IMM13, Burung-Burung, dan sijil bancian telah dikenal pasti sebagai celah undang-undang yang digunakan untuk menukar status pendatang. Sebanyak 135,055 individu memiliki dokumen ini, yang membolehkan ramai pendatang melepaskan diri daripada diklasifikasikan sebagai “pendatang haram.” Sementara itu, program pendaftaran digital Sabah yang dilancarkan pada 2022 berjalan terlalu perlahan. Dengan kadar pendaftaran hanya 2,000 orang sebulan, proses ini akan mengambil masa 80 tahun untuk menyelesaikan pendaftaran semua pendatang tanpa izin. Kegagalan ini menonjolkan sikap sambil lewa kerajaan persekutuan dan wujudnya rasuah sistemik.

Persoalan Belum Terjawab: 16,000 Pengundi India di Kudat

Sehingga kini, kerajaan masih belum memberikan penjelasan yang munasabah mengenai kehadiran 16,000 pengundi India di Kudat, walaupun populasi India di Sabah hanya sekitar 5,962 hingga 20,000 orang. Ketidakseimbangan ini menunjukkan manipulasi pilihan raya yang serius, mencadangkan bahawa kerajaan persekutuan menggunakan pendatang untuk mengubah corak pengundian demi kepentingan mereka.

Ekonomi dan Masyarakat Sabah Terancam

Sumber Sabah kini terbeban dengan krisis demografi ini. Pendatang kini menguasai beberapa sektor, bersaing dengan penduduk tempatan untuk pekerjaan, menekan kadar gaji, dan membebankan perkhidmatan awam. Penempatan setinggan haram telah tumbuh di sekitar bandar, menyebabkan peningkatan jenayah, kecurian air dan elektrik, penyalahgunaan dadah, masalah sanitasi, dan penurunan kualiti hidup rakyat Sabah. Reputasi Sabah kini terjejas, menakutkan pelabur dan pelancong serta menghakis kepercayaan rakyat terhadap agensi penguatkuasaan persekutuan.

Projek IC: Pengkhianatan Sejarah

Krisis imigresen Sabah berakar umbi daripada Projek IC yang terkenal, yang dilaksanakan semasa pentadbiran Dr. Mahathir Mohamad, di mana pendatang bukan warganegara didaftarkan sebagai pengundi untuk mengukuhkan kuasa persekutuan di Sabah. Menjelang tahun 2030, rakyat Projek IC dan keturunan mereka membentuk 50% rakyat Malaysia di Sabah. Pengkhianatan ini telah menyebabkan ketidakseimbangan sosio-politik yang berterusan hingga kini.

Tuntutan Tindakan Segera

Rakyat Sabah menuntut agar kerajaan persekutuan dan negeri segera menangani krisis ini dengan langkah berani dan telus. Kegagalan untuk bertindak akan dianggap sebagai kolusi dalam merosakkan hak dan keselamatan Sabah. Secara khusus, rakyat Sabah menuntut:

1. Penjelasan tentang Ketidakseimbangan Pengundi:

Bagaimana boleh terdapat 16,000 pengundi India di Kudat sedangkan populasi India di Sabah hanya 10,000? Kerajaan mesti mendedahkan siapa pengundi ini dan menjelaskan penipuan terang-terangan ini.

2. Ketelusan Penuh terhadap Dasar Imigresen:

Mengapa pemegang IMM13, Burung-Burung, dan sijil bancian dikecualikan daripada kategori “pendatang haram”?

Apakah langkah yang diambil untuk memastikan integriti proses naturalisasi?

3. PenambahbaikanPenguatkuasaan Sempadan:

Agensi penguatkuasaan persekutuan mesti dibersihkan daripada rasuah, dan pengurusan sempadan perlu diperkuat untuk menghentikan kemasukan pendatang secara tidak terkawal.

4. Perlindungan Hak Pribumi:

Rang Undang-Undang Perlembagaan (Pindaan) 2024 tidak boleh menjejaskan hak pribumi Sabah di bawah Perkara 161A. Kerajaan persekutuan mesti menjelaskan bagaimana mereka bercadang melindungi identiti pribumi dalam menghadapi perubahan demografi ini.

Perjuangan untuk Masa Depan Sabah

Krisis imigresen Sabah bukan sekadar isu tempatan; ia adalah skandal nasional yang mendedahkan kesediaan kerajaan persekutuan untuk mengorbankan keselamatan dan kedaulatan demi kepentingan politik. Rakyat Sabah tidak akan menjadi alat permainan kuasa persekutuan.

Dengan pilihan raya yang semakin hampir, rakyat Sabah menuntut akauntabiliti. Kerajaan persekutuan mesti bertindak tegas untuk memulihkan kedaulatan Sabah, melindungi rakyatnya, dan menangani ketidakseimbangan yang jelas ini. Kegagalan untuk bertindak tidak akan diterima kerana rakyat Sabah tidak akan berdiam diri sementara hak dan identiti mereka terus dikikis.

Daniel John Jambun

Presiden, Yayasan Penderitaan Borneo dalam Malaysia#

Sabah, Sarawak NGOs support Sultan Nazrin's call for end to race-religion politics in Malaysia

                   Sultan Nazrin Shah of Perak

*Sultan Nazrin: Political exploitation of race and religion threatens national unity, must be swiftly contained*

https://www.malaymail.com/news/malaysia/2024/11/09/sultan-nazrin-political-exploitation-of-race-and-religion-threatens-national-unity-must-be-swiftly-contained/156295

By Jayden Lisandu, 10-11-2024

KOTA KINABALU : Sabah and Sarawak NGOs have expressed support for Perak Sultan Nazrin’s recent statement that, "political exploitation of race and religion threatens national unity and must be swiftly contained".

"The Sultan’s assertions strike at the heart of a longstanding issue that has been systematically nurtured and manipulated by the political elite for decades," said the group in a joint statement issued here today.

 

"While his words are timely, the irony cannot be ignored: these very issues of race and religion have been politically weaponized by all governments and political parties without exception for over six decades, and now, under the Madani government, the same divisive tactics continue to be deployed.

 

"For decades, Malaysia's political landscape has been built on the foundations of race-based policies, most notably the New Economic Policy (NEP), which has institutionalised a discriminatory system that privileges one race over others under the guise of "Bumiputera" rights," they said.

 

They also pointed out that the NEP, while originally intended to address socio-economic disparities, has instead entrenched racial and religious divisions and claimed the divine entitlement of one race, fostering resentment and perpetuating a system where Malaysians are seen first through the lens of their ethnicity and religion, rather than their shared national identity. This has created a divide that, far from promoting unity, has only widened over time.

 

"The current situation has evolved to the point where political parties—particularly those aligned with UMNO and other "Bumiputera" parties—are not only exploiting race and religion for electoral gain but are also increasingly vocal in their demands for a government that reflects a “Malay-Muslim-only” agenda.

 

"The claim that Malaysia is a "Malay land" and that only a Malay-Muslim government can govern Malaysia is a direct rejection of the secular, pluralist foundation upon which the federation was built This rhetoric is not only divisive but dangerous, as it seeks to marginalise non-Malay and non-Muslim communities, further entrenching a narrow and exclusionary view of what it means to be Malaysian," they said.

 

"The recent incident in Sabah, where a Muslim woman was vilified for paying respects at her Christian grandmother’s grave on All Souls’ Day, starkly illustrates the growing intolerance and disrespect towards religious diversity in Malaysia.

 

"The rejection of the secular and pluralist concept of Malaysia—one that respects the rights of all ethnicities and religions—has irrevocably eroded the foundations of the federation unity. The political exploitation of race and religion has polarized society, with growing demands for secession and autonomy in regions like Sabah and Sarawak.

 

"These territories, which have long felt sidelined in the post-formation political framework, are increasingly questioning their place in Malaysia, and the rise of such demands for decolonisation and separation can be directly linked to the failure to build a truly inclusive and united federation," they further argued.

 

While fully supporting Sultan Nazrin’s call for the swift containment of political exploitation of race and religion, the NGOs noted that this cannot be achieved without confronting the root cause of the problem: the NEP and its race-based system.

 

They said it is high time that the NEP system is finally ended. "Its continuation threatens to fragment the federation further, entrenching divisions along racial and religious lines. The federation is already at a tipping point, with growing unrest and calls for independence in Sabah and Sarawak. It seems clear that the federation is breaking apart, as it appears impossible for Malaysia to return to the vision of a secular, pluralist federation—one built on equality, justice, and unity, where all citizens are treated equally regardless of race, religion, or ethnicity," they added.

 

"As the federal government continues to embrace race-based politics, Sabah and Sarawak are increasingly rejecting a system that fails to respect their diversity, undermines their rights, and erodes the secular vision upon which Malaysia was built. 

 

"The politicisation of race and religion has not only undermined unity but left the very fabric of the federation in tatters. It is no longer a question of preserving the federation but of whether Malaysia can ever return to its secular ideals or if the damage done is now irreversible, potentially forcing Sabah and Sarawak to chart a separate course for their future," the NGOs said.

Signatories of the joint statement : 

Daniel John Jambun President Borneo's Plight in Malaysia Foundation (BoPiMaFo)

 

Robert Pei President Sabah Sarawak Rights Australia New Zealand (SSRANZ)

Jovilis Majami President Persatuan Pembangunan Sosial Komuniti Sabah (BANGUN)

Alim GA Mideh 

Bulang Birieh Dayak Civil Movement 

Voon Lee Shan President Parti Bumi Kenyalang (PBK)

Ricky Ganang Penasihat Forum Adat Dataran Tanah Tinggi Borneo (FORMADAT)

Cleftus Stephen Mojingol President Pertubuhan Kebajikan Rumpun Dayak Sabah (PKRDS)#

Versi Bahasa Malaysia 

Kenyataan Bersama

10 November 2024

NGO SABAH SARAWAK MENYOKONG SERUAN SULTAN NAZRIN UNTUK MENGHENTIKAN POLITIK BERBASIS KAUM DAN AGAMA

Kota Kinabalu: NGO-NGO Sabah Sarawak telah menyatakan sokongan terhadap kenyataan Sultan Nazrin baru-baru ini yang mengatakan bahawa, "eksploitasi politik berdasarkan kaum dan agama mengancam perpaduan negara dan perlu dikawal dengan segera".

Pernyataan Sultan ini menyentuh isu yang telah lama menjadi masalah dan dimanipulasi secara sistematik oleh elit politik selama berdekad-dekad.

Walaupun kata-kata baginda amat relevan, ironi tidak boleh diabaikan: isu-isu kaum dan agama ini telah dijadikan alat politik oleh semua kerajaan dan parti politik tanpa pengecualian selama lebih enam dekad, dan kini, di bawah kerajaan Madani, taktik perpecahan yang sama terus digunakan.

Selama berdekad-dekad, landskap politik Malaysia dibina di atas dasar polisi berasaskan kaum, yang paling ketara adalah Dasar Ekonomi Baru (DEB), yang telah menginstitusikan sistem diskriminasi yang memihak kepada satu kaum berbanding yang lain di bawah hak "Bumiputera".

DEB, yang pada asalnya bertujuan untuk menangani jurang sosio-ekonomi, telah mengukuhkan lagi perpecahan kaum dan agama serta menuntut hak ilahi bagi satu kaum, menimbulkan rasa dendam dan terus melahirkan sistem di mana rakyat Malaysia dilihat pertama kali melalui lensa etnik dan agama mereka, bukannya identiti nasional bersama. Ini telah mencipta perpecahan yang, jauh dari mempromosikan perpaduan, hanya semakin melebar.

Keadaan semasa telah berkembang ke tahap di mana parti-parti politik—terutama yang bersekutu dengan UMNO dan parti-parti "Bumiputera" lain—bukan sahaja mengeksploitasi kaum dan agama untuk kepentingan pilihan raya tetapi juga semakin lantang dalam tuntutan mereka untuk sebuah kerajaan yang mencerminkan agenda "Melayu-Muslim sahaja".

Tuntutan bahawa Malaysia adalah "tanah Melayu" dan hanya kerajaan Melayu-Muslim yang boleh mentadbir Malaysia adalah penolakan langsung terhadap asas sekular dan pluralisme yang dibina oleh Persekutuan. Retorik ini bukan sahaja memecah belahkan tetapi juga berbahaya, kerana ia berusaha untuk meminggirkan masyarakat bukan Melayu dan bukan Muslim, lebih memperkukuhkan pandangan sempit dan eksklusif tentang apa ertinya menjadi rakyat Malaysia.

Insiden terkini di Sabah, di mana seorang wanita Muslim dicemuh kerana memberi penghormatan di kubur neneknya yang beragama Kristian pada Hari Semua Jiwa, dengan jelas menggambarkan meningkatnya ketidaktoleransi dan tidak hormat terhadap kepelbagaian agama di Malaysia.

Penolakan terhadap konsep Malaysia yang sekular dan plural—yang menghormati hak semua etnik dan agama—telah merosakkan secara tidak dapat dipulihkan asas perpaduan Persekutuan. Eksploitasi politik terhadap kaum dan agama telah mempolarisasikan masyarakat, dengan semakin banyak tuntutan untuk pemisahan dan autonomi di kawasan seperti Sabah dan Sarawak.

Wilayah-wilayah ini, yang sejak lama merasa tersisih dalam kerangka politik selepas pembentukan negara, semakin mempertanyakan kedudukan mereka dalam Malaysia, dan peningkatan tuntutan untuk dekolonisasi dan pemisahan ini boleh dikaitkan secara langsung dengan kegagalan untuk membina sebuah Persekutuan yang benar-benar inklusif dan bersatu.

Sambil menyokong sepenuhnya seruan Sultan Nazrin untuk mengawal segera eksploitasi politik berkaitan kaum dan agama, kami juga mencatat bahawa ini tidak akan tercapai tanpa menangani punca masalah tersebut: DEB dan sistem berasaskan kaum yang ada.

Sudah tiba masanya untuk menamatkan sistem DEB. Pengetahuannya mengancam untuk memecahbelahkan lagi Persekutuan, memperkukuhkan perpecahan berdasarkan kaum dan agama. Persekutuan kini berada di titik kritikal, dengan kebangkitan keresahan dan tuntutan kemerdekaan di Sabah dan Sarawak. Tampaknya jelas bahawa Persekutuan sedang berpecah, kerana kelihatan mustahil untuk Malaysia kembali kepada visi Persekutuan sekular dan plural—yang dibina atas asas kesaksamaan, keadilan, dan perpaduan, di mana semua rakyat diperlakukan sama tanpa mengira kaum, agama atau etnik.

Ketika kerajaan Persekutuan terus meneruskan politik berasaskan kaum, Sabah dan Sarawak semakin menolak sistem yang gagal menghormati kepelbagaian mereka, merosakkan hak mereka, dan menghakis visi sekular di mana Malaysia dibina.

Politik perkauman dan agama bukan sahaja merosakkan perpaduan, tetapi telah meninggalkan asas Persekutuan dalam keadaan hancur. Ia bukan lagi soal untuk mempertahankan Persekutuan tetapi sama ada Malaysia dapat kembali kepada cita-cita sekularnya atau sekiranya kerosakan yang telah berlaku kini tidak dapat dipulihkan, yang mungkin memaksa Sabah dan Sarawak untuk mengatur kursus masa depan mereka sendiri.

Tamat kenyataan

Daniel John Jambun

Presiden Yayasan Keprihatinan Borneo dalam Malaysia (BoPiMaFo)

Robert Pei

Presiden Hak-Hak Sabah Sarawak Australia New Zealand (SSRANZ)

Jovilis Majami

Presiden Persatuan Pembangunan Sosial Komuniti Sabah (BANGUN)

Alim GA Mideh

Bulang Birieh Pergerakan Sivil Dayak

Voon Lee Shan

Presiden Parti Bumi Kenyalang Sarawak (PBK)

Ricky Ganang

Penasihat Forum Adat Dataran Tanah Tinggi Borneo (FORMADAT)

Cleftus Stephen Mojingol President Pertubuhan kebajikan Rumpun Dayak Sabah (PKRDS)

UNSC The Way Forward for Sabah and Sarawak in Malaysia, says Daniel John Jambun

https://www.dailyexpress.com.my/news/245377/jeffrey-denounces-colonial-treatment-of-sabah/

Press Statement 

6th November 2024

 

                            Daniel John Jambun

The UN body, based on Advisory Opinion from ICJ, can rule on the status of Sabah and Sarawak under international law!

KOTA KINABALU: As an NGO, we share our unreserved response to Datuk Seri Dr. Jeffrey’s statement on Sabah’s colonial-like treatment by the federal government:

Sabah’s struggle to assert its rights within Malaysia is increasingly reminiscent of a futile chase – akin to a dog going in circles after its own tail. The federal government’s stance towards Sabah is an affront, disregarding both the Malaysia Agreement 1963 (MA63) and the Constitution, which clearly outline Sabah’s entitlements Instead, Sabah is continuously treated as a distant colony whose resources and autonomy are at the mercy of federal whim.

This heavy-handed approach by the federal government blatantly ignores democratic principles and the ideals of fairness in resource management and profit-sharing. It’s as if Sabah’s vast resources are merely seen as tools to feed the interests of Peninsular Malaysia, while Sabahans themselves grapple with inadequate infrastructure, limited economic growth, chronic underfunding for essential services, and burdened with 8 poorest districts in Malaysia. This is nothing short of a systematic denial of Sabah’s right to benefit from its own wealth.

We strongly assert that the relationship between Sabah and the federal government should be redefined to cover only core areas of mutual benefit: internal security, defence, foreign affairs, finance, and the Malaysian Common Market. By limiting the federal role to these essential areas, Sabah would finally have the freedom to govern its resources, economy, and development – an autonomy that is long overdue and well-deserved.

Decolonisation through the United Nations Special Committee on Decolonisation (UN24) and UNGAR 1514 remain, in our view, the sole viable path for Sabah and Sarawak to resolve these long-standing grievances. Only genuine self-governance, free from federal overreach and delay tactics, can ensure the autonomy, dignity, and sustainable progress that the people of Sabah and Sarawak rightfully demand.

Daniel John Jambun President Borneo's Plight in Malaysia Foundation (BoPiMaFo)

Versi Bahasa Malaysia

Kenyataan Akhbar

6 November 2024

UNSC Jalan Ke Hadapan Untuk Sabah Dan Sarawak Dalam Malaysia . . .

Badan PBB, berdasarkan Pendapat Nasihat dari ICJ, boleh membuat keputusan mengenai status Sabah dan Sarawak di bawah undang-undang antarabangsa!

Kota Kinabalu: Sebagai sebuah NGO, kami menyatakan reaksi tanpa syarat terhadap kenyataan Datuk Seri Dr. Jeffrey mengenai layanan kolonial oleh kerajaan persekutuan terhadap Sabah.

Perjuangan Sabah untuk menuntut haknya dalam Malaysia semakin menyerupai usaha yang sia-sia – ibarat anjing yang mengejar ekornya sendiri. Sikap kerajaan persekutuan terhadap Sabah adalah satu penghinaan, mengabaikan kedua-dua Perjanjian Malaysia 1963 (MA63) dan Perlembagaan yang dengan jelas menggariskan hak Sabah. Sebaliknya, Sabah terus dilayan seperti koloni jauh yang sumber dan autonominya berada di bawah kuasa sewenang-wenangnya oleh persekutuan.

Pendekatan keras ini oleh kerajaan persekutuan secara terang-terangan mengabaikan prinsip-prinsip demokrasi dan nilai keadilan dalam pengurusan sumber serta perkongsian keuntungan. Seolah-olah sumber yang melimpah ruah di Sabah hanya dilihat sebagai alat untuk memenuhi kepentingan Semenanjung Malaysia, manakala rakyat Sabah sendiri bergelut dengan infrastruktur yang serba kekurangan, pertumbuhan ekonomi yang terbatas, kekurangan dana untuk perkhidmatan asas, serta menanggung 8 daerah termiskin di Malaysia. Ini adalah satu bentuk penafian sistematik terhadap hak Sabah untuk menikmati kekayaan miliknya sendiri.

Kami dengan tegas menegaskan bahawa hubungan antara Sabah dan kerajaan persekutuan perlu ditakrifkan semula untuk hanya merangkumi bidang-bidang utama yang memberi manfaat bersama: keselamatan dalam negeri, pertahanan, hal ehwal luar negeri, kewangan, dan Pasaran Bersama Malaysia. Dengan menghadkan peranan persekutuan kepada bidang-bidang penting ini sahaja, Sabah akhirnya akan mempunyai kebebasan untuk mengurus sumber, ekonomi, dan pembangunannya sendiri – satu autonomi yang sudah lama sepatutnya diperolehi dan memang layak.

Dekolonisasi melalui Jawatankuasa Khas Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu Mengenai Dekolonisasi (UN24) dan UNGAR 1514,

adalah pada pandangan kami, satu-satunya jalan yang berdaya maju untuk Sabah dan Sarawak menyelesaikan keluhan lama ini. Hanya pemerintahan sendiri yang tulen, bebas daripada campur tangan dan taktik penangguhan persekutuan, boleh memastikan autonomi, martabat, dan kemajuan mampan yang dituntut secara sah oleh rakyat Sabah dan Sarawak.

Daniel John Jambun

Presiden Borneo's Plight in Malaysia Foundation (BoPiMaFo)

Pemimpin Parti Kerjasama Anak Negeri kesal kejadian budak mati digigit anjing liar di Semporna

Diserang anjing liar di Semporna.. kanak-kanak lima tahun cedera parah diserang anjing liar dan meninggal dalam perjalanan ke Hospital pada 3 November 2024.

5-11-2024

SEMPORNA: Ahli Majlis Tertinggi Parti Kerjasama Anak Negeri (ANAK NEGERI), Hasaman Sagaran, meminta Pegawai Daerah dan Majlis Daerah Semporna mengambil tindakan segera menangkap anjing-anjing liar yang berkeliaran di kampung-kampung, khusus di kawasan di mana menjadi tumpuan pelancong dan kanak-kanak. 

Hasaman yang merupakan antara pengasas ANAK NEGERI berkata demikian mengulas kejadian seorang kanak-kanak berumur lima tahun telah meninggal dunia akibat digigit oleh sekumpulan anjing liar dekat rumahnya di Kg Sungai Tuhok, Semporna, Ahad lepas (3 November, 2024).

Hasaman Sagaran dari Parti Kerjasama Anak Negeri kecewa dengan kejadian itu.

"Saya menggesa agensi-agensi Kerajaan yang berkenaan bertindak segera demi keselamatan orang ramai terutama kanak-kanak dan sebab daerah Semporna adalah destinasi pelancong antarabangsa," katanya dalam satu kenyataan di aini hari ini.

Pada hari kejadian itu, bapa mangsa sedang bersarapan manakala anaknya itu seperti kebiasaan pagi pergi ke sebuah kedai di hadapan rumah mereka, bersama sepupunya.

Bagaimanapun tidak lama kemudian orang-ramai riuh apabila mendapati seorang kanak-kanak terbaring dalam keadaan berlumuran darah tanpa pakaian di tepi Dewan Kampung itu dengan kesan gigitan anjing pada seluruh tubuhnya.

Hasaman yang kesal dengan kejadian tersebit menggesa pihak berwajib bertindak segera bukan saja menjamin keselamatan penduduk terutama kanak-kanak tetapi juga bagi memelihara imej Semporna sebagai pusat pelancongan yang bersih dan selamat.

Beliau turut menggesa kerajaan Sabah agar tidak memandang ringan kejadian kanak-kanak berumur lima tahun mati digigit anjing liar itu, sambil menuntut penyelesaian segera kebanjiran anjing di daerah berkenaan.

"Di mana skuad tembak anjing liar Majlis Daerah Semporna?," tanya beliau.

Hasaman yang juga bekas anggota RELA Semporna mengaku masih terkejut dan bersedih atas kejadian itu, berkata masalah anjing liar berkeliaran dan menggigit orang juga bukan perkara baru di daerah Semporna.  

"Saya kesal sebab kejadian anak kecil digigit anjing liar berkeliaran sepatutnya boleh dielakkan sekiranya Pegawai Daerah dan Majlis Daerah telah mengambil tindakan awal secara proaktif," tegasnya lagi.

Beliau turut mengingatkan gigitan anjing liar boleh membawa risiko jangkitan penyakit anjing gila (rabies) yang boleh membawa maut.

"Malah orang yang terdedah atau tersentuh air liur anjing liar yang membawa kuman rabies juga boleh dijangkiti dan mengakibatkan kematian.

"Saya mencadangkan agar anggota RELA, Rukun Tetangga, dan Ahli-Ahli Jawatankuasa Pembangunan, Kemajuan Dan Keselamatan Kampung (JPKKK) digerakan untuk memburu dan menangkap atau membunuh anjing-anjing liar yang menjadi ancaman kepada anak-anak keci," katanya lagi.#